Levothyroxine voor gewichtsverlies?

Heb je een trage schildklier? Dan is de kans groot dat je ook een aantal kilo bent aangekomen. Zodra je schildkliermedicatie krijgt voorgeschreven heb je de goede hoop dat ook die overtollige kilo’s als sneeuw voor de zon zullen verdwijnen, maar werkt dat ook zo?

Wat is levothyroxine?

Allereerst, wat is levothyroxine? De schildklier maakt twee hormonen aan: T3 en T4. Ongeveer 80%  van de schildklierhormonen die de schildklier aanmaakt, is het schildklierhormoon T4. Dit hormoon wordt ook wel als de inactieve variant gezien. In het lichaam (o.a. lever, darmen) wordt dit hormoon omgezet naar het actieve schildklierhormoon vrij T3. Het lichaam gebruikt vrij T3 o.a. voor het reguleren van het metabolisme, de temperatuurregeling, groei- en herstel, en de hartslag. Bij een trage schildklier is de schildklier niet in staat om voldoende schildklierhormonen aan te maken, hierdoor ontstaat een tekort in het lichaam met klachten zoals gewichtstoename, vermoeidheid, stemmingswisselingen, en haaruitval als gevolg. Dit tekort aan schildklierhormonen wordt aangevuld met het schildkliermedicijn levothyroxine. Dit medicijn is een synthetische vorm van het schildklierhormoon thyroxine (T4) en wordt onder verschillende merknamen verkocht, denk aan Thyrax, Euthyrox, Teva Levotyroxinenatrium, Eltroxin, Tirosint. Al deze merken bevatten het schildklierhormoon thyroxine.

Helpt levothyroxine bij het afvallen?

Zodra er wordt gestart met schildkliermedicatie worden klachten zoals vermoeidheid, kou-intolerantie, stemmingswisselingen en haaruitval minder, echter zien veel Hashimotopatiënten helaas geen, of weinig, vermindering in gewicht. Het afvallen met een trage schildklier is namelijk wat complexer dan alleen schildkliermedicatie slikken.

Welke factoren kunnen gewichtsverlies beïnvloeden?

1. Metabolisme is vertraagd

Wanneer de schildklier langzamer werkt resulteert dit in een trager metabolisme. Dit komt doordat een tekort aan schildklierhormonen ervoor zorgt dat er minder energie wordt aangemaakt. Wanneer er minder energie wordt aangemaakt, gaat het lichaam ook minder calorieën in rust toestand verbruiken. Hierdoor kom je bij dezelfde hoeveelheid eten toch aan. Je vraagt jezelf misschien af hoe het dan zit wanneer je goed ingesteld bent op schildkliermedicatie, gaat je metabolisme dan sneller werken? Alhoewel je metabolisme bij gebruik van schildkliermedicatie vaak wel weer sneller gaat werken, is dit geen garantie dat het weer gaat werken op het oude niveau (voordat je een trage schildklier ontwikkelde) en dat je gaat afvallen. Dit komt vanwege de onderstaande oorzaken.

2. Laaggradige ontstekingen in het lichaam

Bij de ziekte van Hashimoto is het immuunsysteem overactief en valt het gezond lichaamsweefsel aan. Om dit te kunnen doen produceert het overactieve immuunsysteem extra pro-inflammatoire cytokinen, dit zijn eiwitten die laaggradige ontstekingen veroorzaken in het lichaam (laaggradige ontstekingen zijn een soort van sluimerende/lichte ontstekingen). Laaggradige ontstekingen in het lichaam kunnen allerlei problemen veroorzaken: een veranderde darmflora, een verstoring van de hormonen die eetlust/metabolisme reguleren en hoger cortisolniveau.

3. Hormonen uit balans

Alle hormonen in het lichaam werken samen in een complex netwerk, en wanneer één hormoon uit balans is heeft dit weer invloed op de andere hormonen. Schildklierhormonen spelen bijvoorbeeld een cruciale rol in het reguleren van het metabolisme, maar ze hebben ook interacties met andere hormonen zoals insuline, cortisol, oestrogeen en progesteron. Een tekort aan schildklierhormonen kan leiden tot verstoringen in deze hormonale balans, wat op zijn beurt gewichtstoename kan bevorderen. Bijvoorbeeld, een trage schildklier kan leiden tot insulineresistentie, wat de bloedsuikerspiegel verhoogt en de opslag van vetten bevordert. Ook kan het leiden tot een verhoogde productie van cortisol, het stresshormoon, wat op zijn beurt weer kan leiden tot meer vetopslag, vooral rondom de buikstreek. Daarnaast kunnen verstoringen in oestrogeen en progesteron, die ook worden beïnvloed door schildklierhormonen, bijdragen aan gewichtsproblemen. Wanneer je wil afvallen is het dus belangrijk dat niet alleen de schildklierhormonen in balans zijn, maar ook de andere hormonen.

4. Te weinig T3

Naast het tekort aan T4, kan ook een gebrek aan het actieve schildklierhormoon vrij T3 ook een rol spelen bij het moeilijk kunnen afvallen. Hoewel levothyroxine het tekort aan T4 aanvult, wordt het vrij T3 niet rechtstreeks door levothyroxine aangevuld. In het lichaam (in o.a. de lever en darmen) moet vrij T4 eerst worden omgezet naar vrij T3, bij sommige mensen verloopt deze omzetting naar vrij T3 minder goed, bijvoorbeeld wanneer de lever of darmen minder goed functioneren (denk aan leververvetting en darmproblemen zoals SIBO, lekkende darm, coeliakie, ziekte van Chron en voedselintoleranties). Een tekort aan vrij T3 kan dan op zijn beurt weer leiden tot een trager metabolisme en het lastig kunnen afvallen. Wil je weten of jij voldoende vrij T3 aanmaakt? Dat kan je laten testen bij de huisarts, of op eigen kosten via: bloedwaardentest.nl

Ps. Wanneer je het bij de huisarts laat testen is het belangrijk dat je de vrij T3 met afkorting FT3 laat testen, en NIET de totaal T3 waarden, met afkorting T3 of TT3. Totaal T3 bestaat namelijk uit de vrij T3 waarden +  reverse T3 waarden. Je wil juist weten hoeveel je van het ‘actieve’ schildklierhormoon vrij T3 hebt, alleen je totaal T3 waarden geeft hier geen informatie over.

5. Dosis schildkliermedicatie wel ‘normaal’ maar niet ‘optimaal’

Het vinden van de juiste dosering levothyroxine kan een uitdaging zijn. Elk individu reageert anders op medicatie, en factoren zoals leeftijd, gewicht, metabolisme en de ernst van de schildklieraandoening kunnen allemaal een rol spelen bij het bepalen van de optimale dosis. Als de dosis levothyroxine te laag is, kan dit leiden tot aanhoudende symptomen van een trage schildklier, waaronder gewichtstoename. Soms vallen schildklierwaarden wel binnen de ‘normale referentiewaarden’ denk aan een TSH van 4.0 en een FT4 van 10, maar zijn deze waarden niet ‘optimaal’. Op dit moment ben je dan nog niet fijn ingesteld. Het fijn instellen betekent dat je opzoek gaat naar de optimale waarden voor jouw lichaam, waarbij je geen of zo min mogelijk klachten ervaart. De meeste mensen voelen zich het best bij een TSH waarde rond de 1, en een FT4 van 15 of hoger, maar let op, dit verschilt per persoon. Jouw klachten zijn de leidraad, ga daarom vooral in gesprek met jouw arts om te bepalen of jouw schildklierwaarden optimaal zijn.

6. Gezond dieet en levensstijl

Hoewel levothyroxine kan helpen bij het aanvullen van schildklierhormonen, is het belangrijk om ook aandacht te besteden aan een gezond dieet en levensstijl. Voeding kan helpen bij het verminderen van laaggradige ontstekingen in het lichaam en bij het versnellen van het metabolisme. Bovendien hebben zowel voeding als levensstijl invloed op het hormonaal balans, denk aan het verminderen van het cortisolniveau (stresshormoon) en ook kan het de darmfunctie/leverfunctie verbeteren wat weer een positief effect kan hebben op de omzetting van T4 naar vrij T3. Wil je hier meer over leren? Je leest het in mijn boek ‘Leven met Hashimoto’.